Xu hướng giáo dục STEM trên thế giới và Việt Nam

Giáo dục STEM đã xuất hiện trên thế giới từ lâu và thời gian gần đây đang ngày càng được nhiều bậc phụ huynh tại Việt Nam quan tâm. Hãy cùng tìm hiểu giáo dục STEM trên thế giới và tại Việt Nam đang phát triển như thế nào qua bài viết sau. 

STEM và những lợi ích trong giáo dục sớm cho trẻ

 

Về định nghĩa Giáo dục STEM là gì? STEM là viết tắt của các từ Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật) và Math (Toán học) là phương pháp học được áp dụng đầu tiên tại Mỹ với đặc điểm cung cấp kiến thức toàn diện về đa lĩnh vực. Sau này, STEM được kết hợp thêm yếu tố Art và được biết đến với cái tên STEAM.

STEAM là giáo dục STEM kết hợp thêm yếu tố Art

 

Giáo dục STEM có vai trò quan trọng giúp tạo ra các định hướng tư duy tích cực và tạo nên thói quen học tập tích cực, đó là những gì chúng ta cần cho trẻ mầm non. Bởi, trẻ mầm non thường có sự hiếu kỳ và có rất nhiều câu hỏi, khi sinh ra đã là những nhà khoa học tự nhiên, say mê tìm tòi và nghiên cứu thế giới xung quanh. Bên cạnh đó, qua các hoạt động thực tế lấy học sinh làm trung tâm, trẻ sẽ được phát triển toàn diện các kỹ năng làm việc nhóm, quan sát, phân tích,...

 

Trong các định hướng về giáo dục mới được đưa ra, STEM là một trong những xu hướng nhận được sự đánh giá cao vì khả năng giải quyết được những vấn đề còn tồn đọng của kiến thức hàn lâm qua sách vở. Ở cách giáo dục STEM, kiến thức và kỹ năng được tích hợp và lồng ghép, bổ trợ lẫn nhau, trẻ em sẽ học cách áp dụng để thực hành và tạo ra những sản phẩm gần gũi trong cuộc sống thường ngày. Do đó, STEM truyền cảm hứng, nuôi dưỡng đam mê khoa học, kỹ thuật của trẻ bằng tư duy logic, sự tò mò, sáng tạo.

 

Xu hướng giáo dục STEM trên thế giới

Trên toàn thế giới, các nhà lãnh đạo, các nhà khoa học đều nhấn mạnh vai trò của giáo dục STEM. Tổng thống Barack Obama phát biểu tại Hội chợ Khoa học Nhà Trắng rằng: “Một trong những điều mà tôi tập trung khi làm Tổng thống là làm thế nào chúng ta tạo ra một phương pháp tiếp cận toàn diện cho khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM)... Chúng ta cần phải ưu tiên đào tạo đội ngũ giáo viên mới trong các lĩnh vực chủ đề này và để đảm bảo rằng tất cả chúng ta là một quốc gia ngày càng dành cho các giáo viên sự tôn trọng cao hơn mà họ xứng đáng.”

Giáo dục STEM trên thế giới

 

Hiện tại, tại các nước phát triển như Mỹ, Úc, Phần Lan, Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc… STEM được lựa chọn là phương pháp giáo dục sớm hàng đầu cho trẻ ở lứa tuổi 0-6 tuổi. Như vậy, có thể thấy rằng gáo dục STEM trên thế giới đã trở thành trào lưu và đang phát triển mạnh mẽ tại nhiều nước trên thế giới, thậm chí tại Canada người lao động nhập cư có các kỹ năng STEM được hưởng các phúc lợi xã hội tốt hơn so với người dân lao động bản xứ. Chính phủ Canada xem người nhập cư có các kỹ năng STEM là nguồn lao động chính cho họ và rằng người nhập cư có kỹ năng STEM sẽ thúc đẩy các ngành nghề kinh tế của họ phát triển, đặc biệt làm tăng khả năng giao thương quốc tế.

Một thống kê ở Mỹ cho thấy từ năm 2004 đến năm 2014, việc làm liên quan đến khoa học và kỹ thuật tăng 26%, gấp hai lần so với tốc độ tăng trưởng trung bình của các ngành nghề khác.

 

Lợi ích của giáo dục STEM đối với THPT

 

Giáo dục STEM trong trường trung học phổ thông đem lại hiệu quả tích cực cho học sinh trên hành trình khám phá, phát triển năng lực của bản thân và ảnh hưởng tới việc lựa chọn nghề nghiệp, hướng đi trong tương lai của mỗi người. 

1. Phát huy năng lực tư duy sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề

 

Thông qua STEM, học sinh sẽ tiếp thu kiến thức về khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học một cách gắn kết, tiếp nhận kiến thức tổng hợp theo cách tiếp cận liên môn. Không chỉ học những kiến thức cơ bản, các em sẽ thực hành để ứng dụng vào nhiều lĩnh vực, giải quyết những vấn đề khác nhau trong cuộc sống và phát triển tư duy sáng tạo cũng như kỹ năng thực hành.

 

Nhất là trong năm học cuối cấp, việc học tích hợp các môn khoa học công nghệ sẽ giúp học sinh tiết kiệm được thời gian, nhưng vẫn đảm bảo chất lượng kiến thức được truyền dạy, nhờ đó học sinh vừa phát huy được khả năng của bản thân vừa có thể dành thời gian cho việc ôn thi tốt nghiệp THPT.

 

Bên cạnh đó, vai trò ý nghĩa của giáo dục STEM cũng là trang bị cho học sinh cấp 3 những kiến thức và kỹ năng căn bản phù hợp với nhu cầu phát triển của thế kỷ mới như khả năng diễn đạt và thuyết trình, kỹ năng phản biện và sáng tạo, kỹ năng làm việc nhóm…nhạy bén trong xử lý tình huống. Đây là những kỹ năng cực kỳ cần thiết khi các em học và làm việc ở những môi trường với tiêu chuẩn cao hơn như Đại học, môi trường làm việc công ty, doanh nghiệp.

 

2. Cơ hội về kiến thức, kỹ năng trong thực tế cuộc sống, tạo ra những sản phẩm ý nghĩa

 

Trải nghiệm giáo dục STEM tạo cơ hội để học sinh chủ động tìm tòi và nghiên cứu kiến thức từ nhiều nguồn khác nhau để có thể giải quyết tình huống thực tiễn liên quan đến bài học. Đây chính là cách học tốt nhất, kích thích cách vận dụng những kiến thức mà mình học được vào thực tiễn.

 

Các sản phẩm, dự án được hình thành từ giáo dục STEM có thể  trực tiếp hoặc gián tiếp phục vụ cộng đồng, xã hội.

 

Đặc biệt, trong Ngày hội STEM đầu tiên dành riêng cho học sinh THPT được tổ chức tại Hà Nội, các bạn học sinh đến từ trường THPT Chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An) đã giành giải nhất cuộc thi Think Eco trong khuôn khổ Ngày hội với dự án “Hệ thống tối ưu đèn giao thông tại ngã tư một chiều”.

 

3. Ảnh hưởng tới quá trình định hướng nghề nghiệp cho tương lai

 

Với học sinh phổ thông, việc theo học mô hình STEM còn có ảnh hưởng tích cực tới khả năng lựa chọn nghề nghiệp tương lai. Khi được học nhiều dạng kiến thức trong một thể tích hợp, học sinh sẽ chủ động thích thú với việc học tập thay vì thái độ e ngại hoặc tránh né một lĩnh vực nào đó, từ đó sẽ khuyến khích các em có định hướng tốt hơn khi chọn chuyên ngành cho các bậc học cao hơn và sự chắc chắn cho cả sự nghiệp về sau. 

 

Những học sinh học theo cách tiếp cận giáo dục STEM đều có những ưu thế nổi bật như: kiến thức khoa học, kỹ thuật, công nghệ và toán học chắc chắn; khả năng sáng tạo, tư duy logic; hiệu suất học tập và làm việc vượt trội; và có cơ hội phát triển các kỹ năng mềm toàn diện hơn trong khi không hề gây cảm giác nặng nề, quá tải đối với học sinh. Điều này sẽ giúp các em có cái nhìn tổng quan và tự lựa chọn được hướng đi phù hợp với bản thân trong tương lai. 

 

STEM không như những chương trình giáo dục thường thấy. Bởi tính ứng dụng cao nên một người có thể học STEM từ khi còn nhỏ đến khi đã trưởng thành để bản thân luôn được trang bị những kiến thức phục vụ, giúp ích cho đời sống hàng ngày. Để học sinh phát huy được tốt nhất những khả năng và trí tuệ của mình, ngay từ khi còn nhỏ, bố mẹ nên để con em mình được tiếp xúc và trải nghiệm sớm với mô hình giáo dục STEM